Ngày Hen suyễn Thế giới đầu tiên được tổ chức vào năm 1998 và đã trở thành một trong những sự kiện quan trọng hàng năm, được tổ chức tại hơn 35 quốc gia trên thế giới. Ngày Hen suyễn Thế giới năm nay được tổ chức vào ngày 5 tháng 5 năm 2021 bởi Sáng kiến Toàn cầu về Bệnh hen suyễn (GINA) và đã phát triển thành một trong những sự kiện giáo dục và nâng cao nhận thức về bệnh hen phế quản trên toàn cầu. Mời bạn đọc cùng chúng tôi tìm hiểu đôi nét về loại bệnh này cũng như phương thức phòng ngừa bệnh ở trẻ.
Sơ lược về bệnh hen phế quản
Hen phế quản là bệnh hô hấp, do tình trạng viêm mạn tính đường thở, gây co thắt và tăng tiết đàm gây tắc nghẽn và hạn chế luồng khí vào và ra khỏi phổi. Đồng thời xuất hiện các triệu chứng hô hấp như khò khè, khó thở, nặng ngực và ho. Các triệu chứng này thay đổi theo thời gian về cường độ, thường xảy ra vào ban đêm hoặc gần sáng, có thể hồi phục tự nhiên hoặc dùng thuốc. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi và thường hay tái phát các triệu chứng ho khò khè.
Chủ đề của Ngày Hen toàn cầu năm nay là “Khám phá những quan niệm sai lầm về bệnh hen suyễn”. Chủ đề đưa ra một lời kêu gọi hành động để giải quyết những lầm tưởng và những quan niệm sai lầm phổ biến về bệnh hen phế quản, giúp người bệnh được hưởng lợi ích trong việc kiểm soát tình trạng này. Những quan niệm sai lầm phổ biến xung quanh bệnh hen suyễn bao gồm:
- Hen phế quản là một căn bệnh ở trẻ em.
- Bệnh hen phế quản là bệnh truyền nhiễm.
- Người bị bệnh không nên tập thể dục.
- Hen phế quản chỉ có thể kiểm soát được bằng steroid liều cao.
Biểu hiện của hen phế quản
Đặc điểm xuất hiện:
- Khò khè từng cơn, thoáng qua: do virus hoặc thay đổi thời tiết, dị ứng mùa,… Không khò khè giữa các đợt, cơn ho khò khè xuất hiện trước 3 tuổi.
- Khò khè dai dẳng từng cơn, triệu chứng khò khè xuất hiện như trên nhưng kéo dài đến sau 6 tuổi.
Hen điển hình:
- Bắt đầu viêm long đường hô hấp trên bằng hắt hơi xổ mũi,…
- Cơn hen khò khè xuất hiện nửa đêm về sáng, có tiếng rít cò cử.
- Khám: Nghe phổi có nhiều ran rít và ran ngáy.
Hen không điển hình: Có viêm long đường hô hấp trên và thờ khò khè, khám phổi có ran rít và ran ngáy.
Những sự thật về bệnh có thể bạn chưa biết
Hen phế quản có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi (ở trẻ em, thanh thiếu niên, người lớn và người cao tuổi). Bệnh hen phế quản là không lây nhiễm. Tuy nhiên, nhiễm trùng đường hô hấp do vi rút (chẳng hạn như cảm lạnh thông thường và cúm) có thể gây ra các cơn hen phế quản. Ở trẻ em, bệnh hen phế quản thường liên quan đến dị ứng. Nhưng bệnh hen phế quản ở người trưởng thành thì thường ít bị dị ứng hơn.
Khi bệnh hen phế quản được kiểm soát tốt; bệnh nhân có thể hoạt động thể lực như tập thể dục bình thường. Loại bệnh này thường có thể kiểm soát được bằng steroid dạng hít liều thấp.
Nguồn gốc gây bệnh hen phế quản
Hiện nay chưa biết rõ nguyên nhân phát sinh chính xác của bệnh hen phế quản. Các nhà nghiên cứu cho rằng sự tương tác giữa các yếu tố di truyền và yếu tố môi trường gây ra bệnh.
– Yếu tố di truyền: 50% – 60% liên quan đến yếu tố này. Theo một số nghiên cứu bố hoặc mẹ bị hen thì nguy cơ con mắc bệnh hen 25%. Và nếu bố và mẹ đều bị Hen phế quản thì tỷ lệ tăng gấp đôi.
– Yếu tố môi trường:
- Dị nguyên trong nhà: Mạt bụi nhà, nấm mốc, lông thú như: chó, mèo…
- Dị nguyên ngoài nhà: Bụi đường phố, phấn hoa, hương khói hóa chất, ô nhiễm môi trường..
- Nhiễm khuẩn đường hô hấp do virus, vi khuẩn…
- Nghề nghiệp: May, sơn, hóa chất..
- Thức ăn: Trứng, hải sản và phụ gia thực phẩm
- Thuốc: Aspirin
- Khói thuốc lá
– Các yếu tố khác: Nội tiết, Stress, gắng sức, thay đổi thời tiết, mùi vị đặc biệt; khi bạn tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ trên sẽ kích phát cơn hen phế quản.
Biện pháp ngăn ngừa và điều trị bệnh
Nguyên tắc trong điều trị và phòng ngừa bệnh hen suyễn; là cần hạn chế tối đa sự tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng như:
– Vật nuôi, mạt nhà, gián, cây trồng và phấn hoa, ẩm mốc, khói thuốc, hóa chất, một số loại thức ăn.
– Tránh tiếp xúc với lông của vật nuôi: chó, mèo, chim cảnh…
– Đeo khẩu trang khi ra đường: để tránh các thành phần khói bụi, khói thuốc lá, hóa chất độc hại trong không khí…
– Kiêng ăn các loại thực phẩm dễ gây dị ứng: Tôm, cua, đồ chiên nướng, rượu bia… thuộc nhóm dễ gây dị ứng.
– Dọn dẹp nhà cửa đều đặn: Thường xuyên lau dọn nhà cửa, hút bụi bẩn, giặt giũ chăn, ga, gối, đệm. Để tiêu diệt các loại vi khuẩn, ký sinh trùng gây bệnh.
– Thực đơn hàng ngày cần bảo đảm cung cấp đầy đủ những dưỡng chất cần thiết như chất đạm, chất béo, chất xơ,… Ngoài ra, có thể bổ sung thêm các thực phẩm tăng sức đề kháng cho cơ thể. Đặc biệt là các loại trái cây giàu Vitamin C như: cam, bưởi, chanh,…
-Rèn luyện thể dục thường xuyên cũng là cách phòng ngừa bệnh hen suyễn rất tốt. Tuy nhiên, tránh tập luyện lâu ngoài trời lạnh hoặc tập quá sức bản thân.
– Giữ ấm cơ thể khi thời tiết trở lạnh.
– Thực hiện tầm soát hen: Cách tốt nhất để chẩn đoán chính xác bệnh hen suyễn là thực hiện tầm soát hen.